AKP iktidarının yıllardır süren yanlış ekonomi politika ve uygulamalarına mart ayından itibaren eklenen küresel Covid-19 salgınının yıkıcı etkileri, nisan ayını Türkiye için kâbusa dönüştürdü. Ekonomiyle ilgili açıklanan her yeni veri bu durumu teyit ediyor. Üretimi, yatırımı durduran, emekçileri yoksullaştıran, işsiz bırakan bu süreçten çıkış kolay olmayacak.

SANAYİ ÜRETİMİ ÇAKILDI

Türkiye İstatistik Kurumu’nu (TÜİK) “Sanayi Üretim Endeksi, Nisan 2020” raporuna göre, nisan ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla genel sanayi üretimi yüzde 31.4 azaldı. Sanayinin alt sektörlerine bakıldığında düşüş, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 14.5, imalat sanayiinde yüzde 33.3, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımında yüzde 14.9 azaldı.

2013 YILINA DÖNDÜK

Nisan ayında genel sanayi üretiminde endeks değeri 76.4 puana geriledi. Bu endeks en son Ocak 2013’te 76 puana kadar düşmüştü. Yine Nisan 2020 verilerine, imalat sanayiinin itici gücü olan alt sektörlere bakıldığında en dikkat çekici düşüşler yüzde 77.6 ile motorlu kara taşıtı, yüzde 60.3 ile giyim, yüzde 32.5 ile plastik, yüzde 25 ile ana metalde görüldü. Yine nisanda, yıllık bazda “dayanıksız tüketim malı” üretimi yüzde 31.5, “dayanıklı tüketim malı” üretimi yüzde 49.3, “ara malı” üretimi yüzde 27.9 ve “sermaye malı” üretimi yüzde 42.9 düştü.

CARİ AÇIK UÇTU

Merkez Bankası’nın Nisan 2020 ödemeler dengesi verilerine göre, 209 yılı nisan ayında 469 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabında, bu yılın aynı ayında 5.1 milyar dolar açık gerçekleşti. İlk 4 aylık cari açık da 12.8 milyar dolara ulaştı. Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 885 milyon dolardı. Bunun sonucunda nisan ayı itibarıyla son 12 aylık cari işlemler açığı 3.3 milyar dolara çıktı. Mart 2020’de bu 1.3 milyar dolar fazla şeklindeydi.

SEYAHAT ‘0’ ÇEKTİ

Ödemeler dengesi kapsamında yer alan hizmet dengesinde, uzun yıllar sonra ilk kez net açık (240 milyon dolar) verildi. Eldeki verilere göre, bu tür en son açık 2007 yılı aralık ayında gerçekleşmişti. Bu bozulmanın ana nedeni turizm gelirlerinin durması. Nisan ayında seyahat gelirleri ve giderleri resmi olarak “0” oldu. Ayrıca resmi rezervlerdeki gerileme de ilk 4 ayda 25.1 milyar dolar oldu.

GIDA DIŞI SATIŞLAR YÜZDE 37 DÜŞTÜ

TÜİK’in “Ciro Endeksleri, Nisan 2020” raporuna göre toplam ciro endeksi yıllık yüzde 20.9 azaldı. Bu kapsamda yıllık sanayi endeksi yüzde 24.9, inşaat endeksi yüzde 19.6, ticaret endeksi yüzde 17.4, hizmet endeksi yüzde 23.9 azaldı.

PERAKENDE SATIŞ GERİLEDİ

Yine “Perakende Satış Endeksleri, Nisan 2020”ye göre, sabit fiyatlarla perakende satış hacmi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19.3 azaldı. Gıda dışı satışlar yüzde 36.7, otomotiv yakıtı satışları yüzde 20.1 azalırken gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 12.5 arttı.

YENİ POLİTİKA ŞART

Verileri sosyal medya hesabından değerlendiren ve “Perakende sektörü de işsizlik gibi küçüldü” diyen Prof. Dr. Veysel Ulusoy, şu konulara dikkat çekti: “Nisan ayı sanayi verileri arz şokunun yanında uzun dönemli bir talep daralmasının göstergesi. Yüzde 30’lara varan işsizlik ile aynı oranda ekonomik küçülme şu an Türkiye’nin acı gerçeği. Potansiyel büyümeyi ve istihdamı yerine koymak yıllar alacak. Yeni bir sanayi, yeni bir tarım politikası gerekiyor.”