Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Uluslararası Para Fonu (IMF) iş birliğiyle hazırladığı Dünya Enerji Görünümü Sürdürülebilir Kalkınma Özel Raporu’nda hükümetlerin Kovid-19 krizini sürdürülebilir bir şekilde atlatabilmeleri için elektrik, ulaşım, binalar, endüstri, yakıtlar ve teknoloji olmak üzere 6 alanda tavsiyeler içeren yol haritası çizildi.
Buna göre, yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandırılması, hidroelektrik ve nükleer enerji santrallerinin çalışmaya devam etmesi ve elektrik şebekelerinin modernleştirilmesi elektrik sektöründe sürdürülebilir kalkınmayı sağlarken, elektrikli araç ve bisikletli ulaşım altyapısı, hızlı raylı ve toplu taşıma sistemlerinin devreye girmesi için daha fazla yatırım yapılabilir.
Sürdürülebilir toparlanmanın en önemli kalemlerinden biri olan binalarda ise enerji verimliliği önlemleri hızlı bir şekilde alınarak enerji tasarrufu sağlanabilir. Binalarda enerji verimliliği yatırımları kısa sürede kendini amorti ederken, söz konusu önlemler için yapılacak her bir milyon dolarlık yatırım 10 ila 15 arası istihdam yaratabilir. Endüstride motor ve pompaların verimli hale getirilmesi ve geri dönüşümün hızlandırılması sürdürülebilir toparlanmayı destekleyebilir.
Yıllık yüzde 1,1 ekonomik büyüme ve 9 milyon istihdam
Ayrıca, mevcut düşük petrol ve gaz fiyatları fosil yakıtlara sağlanan sübvansiyonların kaldırılmasına zemin hazırlarken, biyoyakıtlar desteklenerek bu alanda istihdam artırılabilir. Teknoloji inovasyonu enerji sistemlerinin geliştirilmesinde kritik bir rol oynamaya devam ederek, hidrojen, bataryalar, küçük ölçekli nükleer reaktörler, karbon yakalama ve depolama teknolojileri küresel çapta uzun dönemli, sürdürülebilir ve güçlü faydalar sağlayabilir.
IEA raporuna göre, 2021-2023 döneminde söz konusu alanlarda yapılabilecek toplam 3 trilyon dolarlık yatırım ve oluşturulacak politikalarla yıllık yüzde 1,1 küresel ekonomik büyüme sağlanabilir. Böylece sürdürülebilir kalkınma için 6 alanda yapılacak yatırımlarla yıllık 9 milyon istihdam oluşturulabilir.
Kovid-19 salgını sebebiyle bu yıl küresel ekonominin yüzde 6 daralması bekleniyor. IEA’nın verilerine göre ise 2019’da küresel enerji sektöründe istihdam edilen 40 milyon kişiden yaklaşık 6 milyonunun, Kovid-19 nedeniyle bu yıl işini kaybetme riski bulunuyor.
Emisyonlarda yapısal düşüş
Söz konusu plana göre, enerji sektörü kaynaklı sera gazı emisyonları 2021-2023 döneminde 4,5 milyar ton azaltılarak emisyonlarda yapısal bir düşüş sağlanabilir. Kovid-19 salgınıyla mücadele kapsamında alınan tedbirler ve karantina uygulamalarına bağlı olarak bu yıl karbon emisyonlarının yüzde 8 düşmesi beklenirken, emisyonların tekrar zirve yapmaması için sürdürülebilir bir ekonomik iyileşme sağlanması gerekiyor.
Plan kapsamındaki adımların, aynı zamanda hava kirliliğinin azaltılmasına katkı sağlaması beklenirken, 420 milyon insan için temiz pişirme çözümlerine ve 270 milyon insan için de elektriğe erişimi sağlanabilir.
Hükümetlerin bu sonuçları elde edebilmesi için özel sektörle birlikte söz konusu dönemde yıllık 1 trilyon dolar yatırım yapması gerekiyor. Bu rakam bugünkü küresel gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 0,7’sine denk geliyor.
“Hükümetler için yegane fırsat”
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, hükümetlerin ekonomilerini yeniden canlandırmaları, yeni bir istihdam dalgası yaratmaları ve temiz enerjiye dönüşümü sağlamaları için “yegane” bir fırsatı olduğunu dile getirdi.
Raporun hükümetler için bir yol haritası sunduğunu kaydeden Birol, “Politika yapıcılar ekonomik kalkınma paketlerini kısa bir sürede hazırlarken çok önemli kararlar alıyorlar. Bizim sürdürülebilir toparlanma planımız politika yapıcılara tavsiyeler sunarken, enerji ve iklim alanındaki zorlukları da göstermeyi amaçlıyor. Plan, hükümetlerin ne yapması gerektiğini değil neler yapabileceğini göstermeyi hedefliyor.” ifadelerini kullandı.
