Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ) ya da ingilizce adıyla International Space Station (ISS), 1998 yılında uzaya fırlatılarak alçak Dünya yörüngesine yerleştirilen yapay bir uydu.
Farklı modüllerin bir araya getirilerek oluştuğu yapay uydunun ilk kısmı 1998 yılında fırlatıldı.
İstasyonun yapısı; basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden oluşuyor. Dünya’nın yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydu olduğunu da ekleyelim. Uygun saatlerde ve hava şartlarında Dünya’dan görülebilir.
ISS’in amacı, uzay ortamı ve düşük yerçekimi ortamı sağlayarak, Dünya üstünde olmayan şartlarda yani uzay ortamında deneyler yapmak. Yapılan bu deneylerin sonuçları da, diğer uzay görevleri için kullanılıyor.
İçinde bulunan mürettebatın yani bilim insanlarının; biyoloji, fizyoloji, fizik, kimya, astronomi, meteoroloji ve daha birçok dalda deneyler yapmasına olanak veriyor.
Uzaydaki en uzun ve kesintisiz olarak insan bulundurma rekoru Keşif 1 mekiğine sahip. Wikipedia’da yer alan ve son düzenlemesi 30 Mayıs 2020 tarihli içeriğe göre; Keşif 1 mekiği, 2 Kasım 2000 tarihinde istasyona varmasından bugüne kadar 7162 gün boyunca içinde insan bulundurdu ve bulundurmaya da devam ediyor.
Keşif 1 bu alandaki rekorun sahibi olurken, bir önceki rekor ise 3644 gün ile Mir’e aitti.
Tüm bunların yanı sıra ISS bugüne kadar 15 farklı milletin astronotlarına ve kozmonotlarına ev sahipliği yaptı.
Uluslararası Uzay İstasyonu’ beş farklı uzay kuruluşunun ortak projesi olduğunu da belirtelim. Bu kuruluşlar; ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, Rusya Federal Uzay Ajansı, Japonya Uzay Araştırma Ajansı, Avrupa Uzay Ajansı ve Kanada Uzay Ajansı’dır.
İstasyonun kullanım hakları belirli antlaşmalar doğrultusunda kullanılıyor. Rus Yörünge Bölümü ve Amerika Birleşik Devletleri Yörünge Bölümü olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır.
İstasyonun yörünge yüksekliği 330 km ile 435 km arasında değişmekte. Zamanla azalan irtifasını arttırmak için Zvezda modülünün motorlarını veya ziyaretçi uzay araçlarını kullanıyor. Bir günde Dünya çevresinde 15,5 tur atabiliyor.
ABD’nin bütçe arttırması sonrasında görev süresi 2020 yılından 2024 yılına uzatılan istasyonun 2028’e kadar görevde kalması muhtemel görünüyor.
2020 yılına kadar projeye destek olacağını açıklayan Rusya, Almanya, Fransa, Japonya ve Kanada’nın, desteklerini devam ettirip ettirmemeleri konusunda net bir durum söz konusu değil. Yani ilerleyen zamanlarda ISS için ABD tek başına yatırım yapmaya başlayabilir.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Amacı
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi ile Rusya Federal Uzay Ajansı arasındaki orijinal ortak niyet bildirgesine göre ISS, laboratuvar, gözlemevi ve fabrika olarak görülüyor.
Aynı zamanda, Ay, Mars ve çeşitli gök taşı görevleri için ulaşım, bakım ve ara üs olarak hizmet vermesi planlar arasında yer alıyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nunda yerçekimi var mı?
ISS Dünya’nın yer çekiminden etkilenen bir uydu. ISS’de bulunan yer çekimi Dünya’dakinden çok daha az olsa da yerçekimi bulunuyor. İstasyon yörüngede sürekli hareket halinde olduğu için, yerçekimi merkezkaç kuvveti ile dengeleniyor.
Bilim insanları IIS’deki ağırsızlığa yakın ortamın, büyüme, evrim ve bünye işlevleri üzerindeki etkilerini inceliyorlar.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nun bilinmesi gereken ilginç özellikleri!
Uluslararası Uzay İstasyonu, en fazla 6 kişi kapasiteye sahip ve şu an beş kişi bulunuyor.
Görev süresi 1998 yılından 2024 yılına kadar, 2028’e kadar da uzatılabilir.
Ağırlığı yaklaşık olarak 400 bin kilogram. Uzunluğu 72,8 m, genişliği ise 109 m, yüksekliği de yaklaşık 20 metre.
İçindeki yaşanabilir alan 837 metreküp.
Ortalama hızı 27,743.8 km/s.
