Hükümet, “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES)” adıyla fona dönüştürmek istediği mevcut kıdem tazminatı sisteminde iki model üzerinde çalışıyor.

Bunları inceleyen sendika uzmanları, modelleri ve olası sonuçları şöyle ortaya koydu:

– Birinci modelde kıdem tazminatı, yıllık giydirilmiş brüt ücretin yüzde 8.33’üne (yüzde 5.33 (19 gün) + yüzde 3 (11 gün) karşılık gelecek. Yüzde 5.33 mevcut sistemle sürecek ve işverenlerin sorumluluğunda olacak. İşveren geri kalan yüzde 3’lük payı aylık bazda TES’e aktaracak.

– İsteğe bağlı ikinci modelde ise işveren brüt ücretin yüzde 4’ünü fona ödeyecek. İşçi de aldığı para “asgari ücret” ise brüt maaşın yüzde 0.5’i, “iki asgari ücrete kadar” ise yüzde 1.5’i, “iki asgari ücret ve üzeri” ise yüzde 2.5’ini ödeyecek. Devlet, asgari ücretin yüzde 1’ine kadar destek verecek. Damga vergisi, gelir vergisi indirimi, stopaj indirimi yapacak.

Bu kapsamda hak kazanma koşullarını sağlayan 60 yaşında işçiye, tamamlayıcı emeklilik hesabında biriken paranın yüzde 25’i ödenecek. Kalan tutar emekli maaşına ilave edilecek. Ayrıca 60 yaşından önce ilk kez konut edinme, evlilik, ağır hastalık, işten çıkış (1 kez) durumlarında tamamlayıcı emeklilik hesabında biriken paranın yüzde 10-20’si ödenebilecek.

‘İLAVE KIDEM’E VEDA

Eğer bu modeller uygulanırsa öncelikle işçi 75 yaşına kadar toplu para alamayacak. İşverenler de toplu para yükünden kurtuldukları için gönlünce emekçileri işten çıkarabilecek. İş güvencesi azalacak.

Ayrıca bütün dünyada bu tür fonların getirisi çok düşük. Bilindiği gibi Türkiye’de işsizlik fonunun da getirisi çok düşük. İşçinin kıdem tazminatı eriyecek. Yine toplu iş sözleşmeleri ile “ilave kıdem hakkı” alınmasının da önü kapanacak.